Vào ngày 3-4/8 thì những hạt ở trạng thái plasma sẽ vượt qua quãng đường 93 triệu dặm để tới Trái đất và gây nên một cơn bão từ trong những ngày tới.

Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) đã ghi nhận một vụ bùng nổ các chùm plasma dẫn đến việc gây nên một trận bão từ ở Trái đất. Đến chiều qua, chưa có biến động gì tại Trái đất, tuy nhiên, trong một vài ngày nữa, Trái đất có thể sẽ hứng chịu bão từ.

Trước thông tin này, Zing đã có cuộc trao đổi với anh Nguyễn Anh Tuấn, chủ nhiệm CLB thiên văn nghiệp dư TP HCM (HAAC) về nguyên nhân và tác động của bão từ.

- Xin anh cho biết nguyên nhân của sự xuất hiện bão từ sẽ diễn ra vào 1-2 ngày tới?

- Theo các nhà thiên văn thì thời điểm hiện nay Mặt trời đang bắt đầu vào giai đoạn hoạt động mạnh trở lại sau thời gian dài im ắng, chu kì hoạt động của mặt trời là khoảng 11 năm, khoảng thời gian hoạt động mạnh gần nhất là vào năm 2001 và dự báo ở chu kỳ này mặt trời có thể hoạt động mạnh nhất vào năm 2012 hoặc 2013. Năm 2010 này sẽ có thể là năm khởi đầu của một chu kì hoạt động mãnh liệt của mặt trời.

Trong những trận bão từ hình thành từ các vụ nổ trên Mặt trời, các hạt mang điện tích (ở trạng thái plasma) phát ra từ các vụ bùng nổ ở mặt trời như solar flares (vụ nổ lớn trong bầu khí quyển Mặt trời mà giải phóng năng lượng) hay sunspot flares sẽ phân tán ra không gian và hướng tới Trái đất (hay còn gọi là gió mặt trời).

Theo đó, trong sự kiện lần này, Các nhà khoa học Mỹ đã quan trắc và ghi nhận được những trận bão từ hình thành trên MT từ ngày 1/8, đang hướng trực tiếp tới Trái đất chúng ta với tốc độ ước chừng 1 triệu dặm/h từ lúc phát sinh (dự đoán vào ngày 3-4/8 thì những hạt ở trạng thái plasma này sẽ vượt qua quãng đường 93 triệu dặm để tới Trái đất). Cũng theo dự đoán lần này lượng hạt mang điện mang điện ở trạng thái plasma phát ra vào khoảng 10 tỷ tấn, và sẽ ảnh hướng tới Trái đất chúng ta.

[You must be registered and logged in to see this image.]

Bão từ kéo theo những cực quang kỳ lạ sẽ xuất hiện tại trái đất.

- Một cơn bão từ thường có diễn biến như thế nào, thưa anh?

- Các đợt bùng phát của Mặt trời hiện nay chưa thể dự báo được chính xác thời điểm. Hiện nay có các kính thiên văn chuyên cho quan sát các hoạt động của Mặt Trời như kính SOHO (Solar and Heliospheric Observatory), SDO (Solar Dynamics Observatory)… Các nhà thiên văn có thể quan sát được các hiện tượng bùng nổ trên bề mặt Mặt trời để đưa ra cảnh báo ảnh hưởng của bão từ vài ngày sau đó khi gió Mặt trời lan đến Trái Đất qua các tính toán đo đạc về vận tốc phát ra, lượng vật chất plasma mất đi, cường độ,...

- Cường độ hoạt động của mỗi đợt bão từ trong thời gian qua?

- Như đã nói ở trên đây là một trong những đợt bùng phát đầu tiên của chu kì hoạt động mạnh của Mặt Trời sau nhiều năm im ắng. Từ đầu năm 2010 đến nay đã có nhiều đợt bão từ với cường độ nhỏ.

- Anh có thể cho biết những tác động của cơn bão từ lần này đối với trái đất?

- Đợt bão từ này không phải là đợt bão từ mạnh nhất trong lịch sử gần đây mà chúng ta đã ghi nhận. Tuy nhiên các nhà khoa học cũng đưa ra cảnh báo ảnh hưởng của nó với các thiết bị điện tử trên các vệ tinh, trạm không gian, hệ thống truyền tải điện, hệ thống viễn thông vô tuyến trên mặt đất…

Mặc dù khí quyển Trái đất chặn được các dòng hạt năng lượng cao đến từ Mặt Trời này (hạt ở trạng thái plasma ở tất cả các bước sóng như tia Rơn ghen, dòng electron và proton), song các hạt đó làm xáo trộn từ trường của hành tinh, cụ thể là từ quyển, có thể gây ra rối loạn trong liên lạc vô tuyến hay thậm chí gây mất điện, nhiễu loạn thông tin thu nhận từ vệ tinh. Do hiện nay chúng ta quá lệ thuộc vào công nghệ này nên có thể gây tác động rất lớn với xã hội khi chúng bị hư hỏng.

Tuy vậy, các hệ thống như năng lượng điện, vệ tinh, hàng không vũ trụ trên Trạm không gian quốc tế ISS hay các hệ thống định vị của các máy bay quân sự, dân sự trên trái đất sẽ không bị ảnh hưởng nhiều trong đợt phun trào plasma lần này theo dự đoán của Space Weather Prediction Center.

Tác động tích cực của bão từ là làm nên các cực quang đầy màu sắc ở các vùng cực, cực quang tuyệt đẹp luôn là một trong những hiện tượng thiên văn (kể cả tự nhiên) ấn tượng nhất, ở VN hầu như không quan sát được hiện tượng này.

- Nó có sự ảnh hưởng nào đối với riêng Việt Nam?

- Nếu bão từ thật sự mạnh thì tất cả các nơi trên thế giới đều bị ảnh hưởng và Việt Nam chúng ta cũng vậy.

- Mức độ nguy hiểm, hoặc tác hại đối với sức khỏe của bão từ ra sao?

- Thời kỳ có bão từ là thời kỳ rất nguy hiểm cho người có bệnh tim mạch- xương khớp- cao huyết áp, do từ trường ảnh hưởng mạnh đến hoạt động của các cơ quan trong hệ tuần hoàn- thần kinh của con người. Những bệnh nhân kể trên trong thời gian có bão từ dễ bị tai biến, tăng huyết áp,.. do dịch thể và hệ thần kinh thực vật bị ảnh hưởng.

Bão từ cũng sẽ gây ra tác động tiêu cực đến sức khỏe của người già, và ảnh hưởng tới da nếu phơi nắng trực tiếp trong những ngày này.

- Theo anh thì người dân nên làm gì để hạn chế sự tác động không tốt của bão từ?

- Những người có tiền sử bệnh tim mạch (có gắn máy trợ tim...) , thần kinh, sức khỏe kém nên đặc biệt quan tâm đến sức khỏe của mình trong những ngày dự báo có bão từ. Nên ở trong nhà để giảm thiểu tác động của điện từ. Tránh lo lắng, nếu ra ngoài phải có phương án bảo vệ cơ thể, nhà cửa thoáng khí...